گازهای برودتی
گازهای برودتی و تمام نکات آن
گازهای برودتی (Refrigerant gases) به گازی گفته می‌شود که در وسایل برودتی وجود دارد و سبب گردش هوا، خنک شدن و تهویه آن می‌شود. این نوع از گاز ها می‌توانند مدل‌ها و انواع مختلفی داشته باشند که در ادامه به توضیح هر یک از آنها و همچنین به توضیح انواع ویژگی‌هایی که در خصوص این گاز ها وجود دارد، خواهیم پرداخت.
گاز برودتی ممکن است به شکل گاز یا مایع باشد و از آنها برای کاهش دمای محیط معین استفاده می‌شود. این محیط ممکن است محیط یخچال، فریزر یا منزل باشد.
گاز برودتی به‌عنوان مبرد نیز شناخته می‌شوند. گاز برودتی در فرآیند چرخه خنک‌کننده استفاده می‌شود و با کمک آنها گرمای محیط جذب و به بیرون هدایت می‌شود.
گازهای برودتی و مبردها به‌طورکلی از یک قانون ترمودینامیکی به نام “گذر فاز” استفاده می‌کنند. بر اساس این قانون، تبدیل مایع به گاز و گاز به مایع امکان‌پذیر است. به دلیل این ویژگی منحصربه‌فرد، مبردها در دستگاه‌ها و تجهیزات سرمایشی مختلفی مانند کولر، فریزر، دستگاه‌های خنک‌کننده، یخچال و غیره استفاده می‌شوند.
در طول انتقال فاز، امکان تغییر حالت یک ماده به ماده دیگر از طریق انتقال حرارت وجود دارد. در مثال مبردها می‌توان گفت که مایع با جذب گرما از محیط به گاز تبدیل می‌شود و از طرفی گازها با از دست دادن حرارت می‌توانند به مایع تبدیل شوند. همین ویژگی منحصربه‌فرد است که باعث شده گاز برودتی بسیار مورداستفاده قرار گیرند.
گازهای برودتی چیست؟
گاز های مختلفی امروزه در سرتاسر دنیا وجود دارند که بسیاری از آنها طبیعی بوده و بسیاری دیگر از آنها می‌توانند به وسیله انسان‌ها و تکنولوژی امروزی تولید شوند. گاز های برودتی یکی از این مدل گاز های تولیدی هستند و به همین دلیل نیز لازم است تا در مورد آن توضیحاتی ارائه شود.
گازهای برودتی در حقیقت نوعی مایع هستند. این مایع می‌تواند گرمای محیط را به سرعت به خودش جذب کند و از طریق فرایند تبخیر، به گاز تبدیل می‌شود. حالا گازهای برودتی که وجود دارند، به سرعت گرما را از دست داده و از طریق فرایند میعان مجدداً به مایع تبدیل می‌گردد. این فرایند سبب می‌شود تا گرمای محیط کاملاً جذب گاز های برودتی شده و محیط مورد نظر ما خنک شود.
تاریخچه گازهای برودتی
اوایل برای ساخت یخچال‌ها از گازهای سمی و قابل اشتعال مانند: آمونیاک، دی اکسید گوگرد، متیل کلراید یا پروپان استفاده می‌کردند، اما استفاده از این گازها نقصی بزرگ داشت که اگر به هر دلیلی نشت پیدا می‌کرد، منجر به حوادث مرگباری می‌شد.
بعد ها در سال 1928 توماس مید گلی جونیور اولین گاز کلرو فلوروکربن را ایجاد کرد که این گاز غیر قابل اشتعال و غیر سمی بود. این ماده با علامت اختصاری CFC وارد بازار شدند. به دنبال کشف روش‌های سنتز بهتر CFCهایی مانند R_11 ، R_12 ، R_123 و R_502 بر بازار مسلط شدند.
در اوایل دهه 1980 داشمندان دریافتند که CFC ها باعث آسیب جدی به لایه ازون که از زمین در برابر اشعه ماوراء بفش محافظت می‌کند، می‌شوند. به همین دلیل در سال 1989 پرتکلی امضا شد که هدف آن حذف تدریجی CFC و ایجاد HCFC بود، اما توجهی به اینکه HCFC در تغییر آب و هوا سهیم باشد نداشتند.
با تصویب این طرح R_22 و R_123 تسریع شد و در بیشتر تهویه مطبوع و چیلرهای خانه‌ها ار دهه 1980 مورد استفاده قرار گرفت؛ زیرا از بین رفتن لایه ازون به طور چشم‌گیری کمتر شد. این طرح نیز خیلی دوام نیاورد؛ زیرا پتانسیل آن نسبت به CFC ها هنوز صفر نبود به همین دلیل حذف شد.
در دهه 1990 HCFC به HFC ارتقا یافت. HFC ها ازون را از بین نمی‌بردند، اما پتانسیل گرمایشی که هزار برابر بیشتر از CO2 بود، داشتند. سازمان محیط زیست برای تحقیق در مورد ازون مبرد جایگزین در سال 1992 به شرکتی آلمانی که سازنده یخچال و فریزر بود کمک مالی کرد. این شرکت مخلوطی از هیدروکربن ایزوپنتال و ایزوبوتال را ایجاد کرد، اما به عنوان شرط قرارداد با محیط زیست نتوانست آن را به ثبت برساند.
در 1994 آژانس حفاظت از محیط زیست فروش، نگهداری و استفاده از مبردها را فقط به تکنسین‌هایی دارای مجوز بودند، محدود کرد و قانون هوای پاک اعمال شد. استفاده از گازهای مبرد مخصوصا گرید CFC در صنعت یخچال سازی ممنوع و غیر قانونی اعلام شد.
پس از گذشت چندین دهه در سال 2011 اتحاده اروپا شروع به حذف مبردهایی با پتانسیل گرمایش جهانی بیش از 150 در تهویه خودروها کرد. در سال 2018 توسط سازمان غیر انتفاعی مدیریت و دفع مناسب مبرد را در بالای لیست راه حل‌های تاثیر آب و هوا قرار داد. در سال 2019 تخمین زدند که CFC ها، HCFC ، HFCها مسئول حدود 10 درصد از تشعشع مستقیم ناشی از گازهای گلخانه‌ای طولانی مدت انسانی هستند. به همین دلایل دستورالعمل‌های جدید منتشر شد.
در سال 2020 HFC ها شامل R_404a ، R_134a و R_410a جایگزین می‌شوند. در سیستم‌های تهویه مطبوع مسکونی از R_32 یا R_600 ایزوبوتان استفاده شد. همچنین برای سیستم تهویه مطبوع خودرو از R_1234yf و برای تولید چیلرها و تهویه‌های مطبوع تجاری از R_1234ze استفاده کردند.
خواص گاز های برودتی
از خواص گازهای برودتی می‌توان به گرمای نهان تبخیر گاز برودتی، دمای جوش گاز برودتی، دما و فشار بحرانی گاز برودتی، گرمای ویژه گاز برودتی مایع و فشار تقطیر گاز برودتی اشاره کرد. سیالی که به‌عنوان گاز برودتی استفاده می‌شود و سیلندر آن باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- سمی نیست.
- انفجاری نیست.
- اکسیدکننده نیست.
- قابل اشتعال نیست.
- از نوع گازهای پایدار باشد.
- نفس کشیدن آن مضر نیست.
- محل نشتی آن را می‌توان تعیین کرد.
- قادر به کار در فشار کم (نقطه‌جوش کم(.
- در صورت نشتی به‌راحتی قابل‌تشخیص است.
- کمترین اختلاف بین فشار تبخیر و تقطیر را دارد.
- گرمای نهان متعادلی برای میزان تبخیر در واحد زمان داشته باشد.
- جابجایی نسبی آن باید کم باشد تا مقدار مشخصی سردی ایجاد شود.
- قطعاتی که در داخل مایع حرکت می‌کنند را می‌توان به‌راحتی روانکاری کرد.
- مایع خنک‌کننده نباید خورنده باشد (زنگ آهسته تولید می‌کند) به‌طوری‌که تمام قطعات سیستم از فلزات معمولی با عمر طولانی‌تر ساخته‌شده‌اند.
گازهای برودتی چطور کار می کنند؟
گازهای برودتی (یا گازهای خنک‌کننده) به عنوان موادی که در فرآیندهای خنک‌کنندگی استفاده می‌شوند، عمل می‌کنند. این گازها برای خنک کردن، یخ‌زدایی و نگهداری دماهای پایین در انواع دستگاه‌ها و سیستم‌ها به کار می‌روند. برای درک بهتر چگونگی کارکرد گازهای برودتی، باید اصول پایه‌ای خنک‌کنندگی را مورد بررسی قرار دهیم.
در اصول خنک‌کنندگی، گرما از یک محیط گرم‌تر به یک محیط خنک‌تر منتقل می‌شود. این انتقال گرما از محیط گرم به محیط خنک به کمک یک ماده خنک‌کننده (مانند گازهای برودتی) انجام می‌شود. اصول عملکرد این گازها به صورت زیر است:
فشار و دما:
گازهای برودتی از طریق افزایش و کاهش فشار و دما، تغییر وضعیت فیزیکی خود (از حالت گاز به حالت مایع و برعکس) را تجربه می‌کنند. این تغییرات در فشار و دما باعث جذب یا ترکیب گرما از محیط اطراف می‌شود.
گرمای جذب شده:
هنگامی که گازهای برودتی در فشار و دمای مناسب قرار گیرند، انرژی گرمایی از محیط اطراف جذب می‌کنند و خنک می‌شوند.
گرمای ترکیب شده:
وقتی گازهای برودتی از محیط گرم به محیط خنک منتقل می‌شوند، گرمای جذب شده را به محیط خنک منتقل می‌کنند و در نتیجه، دمای محیط گرم کاهش می‌یابد.
تبخیر و میعان‌شدن:
در یک چرخه خنک‌کننده، گازهای برودتی به صورت تبخیر و میعان متناوب می‌شوند. در مرحله تبخیر، گازها از حالت مایع به حالت گاز تبدیل می‌شوند و در این فرآیند انرژی جذب می‌شود. در مرحله میعان‌شدن، گازها از حالت گاز به حالت مایع بازمی‌گردند و انرژی جذب شده در مرحله تبخیر را از دست می‌دهند.
به طور کلی، گازهای برودتی به عنوان واسطه‌ای برای انتقال گرما از محیط گرم به محیط خنک عمل می‌کنند. این گازها معمولاً در سیستم‌های خنک‌کننده مانند یخچال‌ها، کولرهای هوا، پنکه‌های خنک‌کننده، تجهیزات تبرید و… استفاده می‌شوند.
نکات مهم در استفاده از گاز های برودتی
در استفاده کردن از گاز های برودتی چند نکته وجود دارد که لازم است حتماً به آنها توجه شود. این نکته‌ها را می‌توانیم به صورت مواردی که در ادامه وجود دارند، بیان کنیم. با دانستن آنها مسلماً هرچه بهتر و ساده‌تر می‌توانید از این گاز ها استفاده کنید.
استفاده از فیلترینگ‌های مخصوص
این کار به این منظور انجام می‌شود که در زمان استفاده از این نوع از گاز های برودتی بتوانید میزان نشتی آن را کاهش دهید. نشتی معمولاً در زمان نصب کردن، جاسازی و یا شارژ کردن سیستم‌ها می‌تواند رخ دهد.
تعمیر سیستم معیوب
مورد بعدی بازه‌ای است که باید بر طبق آن سیستمی که دچار عیب شده است را تعمیر کنید. به طور کلی اگر سیستمی که از گاز های برودتی استفاده می‌کند دچار عیب و مشکل شود، لازم است که به طور حتم ظرف مدت ۳۰ روز تعمیر شود. این موضوع می‌تواند به شما کمک کند که از نشتی هرچه بیشتر گاز ها جلوگیری کنید.
وجود گواهی‌های معتبر
مورد بعدی در خصوص گواهی‌های معتبری است که به شرکت‌های ارائه دهنده گازهای برودتی و وسایلی که از این گاز ها استفاده می‌کنند، اعطا می‌شود. در صورتی که این گواهی‌های معتبر وجود نداشته باشد، ممکن است نشتی گاز ها خطرناک شود.
خودداری از خالی کردن گاز ها
گاز های برودتی گاز های ساده‌ای نیستند که بخواهید خودسرانه آنها را خالی کرده و یا در سیستم شارژ کنید. به طور کامل و مطلقا از خالی کردن گاز های برودتی به صورت خودسرانه خودداری کنید.
پیروی از قوانین زیست محیطی
مورد بعدی در خصوص پیروی کردن از قوانین زیست محیطی است. گاز های برودتی باید برطبق این قوانین استفاده شوند و هرگونه تخطی از این قوانین می‌تواند ضرر‌های مالی و جانی زیادی را در پی داشته باشد.
امکان تعویض گاز دستگاه یکی از نکات مهمی که در زمینه گاز های برودتی وجود دارد آن است که آیا امکان عوض کردن گاز های برودتی وجود دارد یا خیر. اینکه چنین امکانی وجود داشته باشد، مربوط به نوع دستگاه و همچنین نوع گاز سرمازا یا همان گازهای برودتی می‌شود که مورد استفاده قرار گرفته است. برای آن که در این بابت اطلاعات کامل را داشته باشید، باید به نام و مدل دستگاه و همچنین نوع گاز مورد استفاده در آن که معمولاً بر روی دستگاه و موتور دستگاه حک می‌شود، توجه کنید.
دو نوع گاز ۴۱۰ و ۲۲ وجود دارد. اگر دستگاه مورد نظر شما از گاز ۲۲ استفاده می‌کند، می‌توانید آن را تعویض کنید، اما اگر گاز مورد استفاده از نوع ۴۱۰ باشد، امکان تغییر دادن آن وجود ندارد.
اثرات گازهای برودتی بر محیط زیست
بسیاری از گازهای برودتی به دلیل تخریب لایه اوزون و افزایش دمای زمین، اثرات منفی بر محیط اطراف دارند.
پتانسیل گرمایش جهانی (GWP)
گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسید کربن و تابش برخی از گازهای برودتی با نگه‌داشتن این تشعشعات در جو باعث گرم شدن زمین می‌شوند.
گازهای گلخانه‌ای گازهایی هستند که باعث ایجاد اثر گلخانه‌ای در جو می‌شوند. این گازها می‌توانند گرما را برای مدت طولانی حفظ کنند و امروزه اضافه شدن بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای به جو زمین باعث افزایش دمای زمین شده است. مهم‌ترین این گازها بخارآب و دی‌اکسید کربن هستند. از دیگر گازهای گلخانه‌ای می‌توان به متان اشاره کرد که توسط موریانه خواران چوب تولید می‌شود و گازهای دیگری که اهمیت کمتری دارند عبارت‌اند از: متان، اکسید نیتروژن، سولفید هگزا فلوراید، هالوکربن هایی مانند فریون و سایر CFC ها.
GWP گاز برودتی نسبت به مقدار گرمایی که می‌تواند نگه دارد اندازه‌گیری می‌شود. با گذشت زمان، میزان پتانسیل گرمایش جهانی نسبت به دی‌اکسید کربن اندازه‌گیری می‌شود. GWP دی‌اکسید کربن 1 است، بنابراین یک گاز برودتی با GWP بیشتر از 1 گرمای بیشتری نسبت به دی‌اکسید کربن در جو حفظ می‌کند.
پتانسیل تخریب لایه ازن (ODP)
لایه اوزون از زمین در برابر اشعه‌های خورشید محافظت می‌کند. برخی از ترکیبات شیمیایی گازهای برودتی می‌توانند به لایه ازن آسیب بزنند. پتانسیل تخریب لایه ازن مقیاسی است که برای اندازه‌گیری میزان آسیب به لایه ازن استفاده می‌شود.
شناسایی گازهای برودتی
روش مشخص کردن گاز برودتی در صنایع تبریدی به‌وسیله شماره‌گذاری آنها است که پیش از هر شماره که توسط شرکت سازنده مشخص می‌شود از حرف لاتین R که مخفف کلمه سرمازا (REFRIGERANT) می‌باشد استفاده می‌شود؛ مانند: R12، R134a.
گازهای برودتی طبیعی
گازهای مبرد به‌طور طبیعی ظاهر می‌شوند. گازهای برودتی طبیعی برخلاف دیگر گازهای مبردی که به آنها اشاره خواهیم کرد ساخته دست بشر نیستند. از این گازها می‌توان به‌عنوان عنصری در یخچال و کولرگازی استفاده کرد. معروف‌ترین گازهای مبرد طبیعی هیدروکربن‌ها هستند.
گروه‌بندی گاز برودتی بر اساس ترکیب شیمیایی
CFC ها
این ترکیبی از اتم‌های کلر، کربن و فلوئور است. آنها برای استفاده تجاری، خانگی و حمل‌ونقل ایده آل بودند زیرا غیر سمی، غیرقابل اشتعال و غیر واکنشی با سایر ترکیبات شیمیایی بودند.
CFCها (کلروفلوروکربن‌ها) گروهی از گازهای برودتی هستند که به عنوان ماده خنک‌کننده در سیستم‌های برودتی و تهویه مطبوع استفاده می‌شدند. این گروه شیمیایی شامل ترکیبات مختلفی از کلر، فلوئور و کربن است. گازهای CFC شناخته‌شده با شماره‌های R11، R12، R13 و غیره هستند.
R11
با گسترش مطالعات علمی و اثرات مخرب گازهای CFC بر محیط زیست، متوجه شدیم که استفاده از این گازها باعث شکست اوزن (Ozone)، که لایه‌ای از محیط زیست ما را در برابر اشعه‌های مضر فرابنفش محافظت می‌کند، می‌شود. به همین دلیل، تولید و استفاده از گاز R11 و سایر CFCها در بسیاری از کشورها توسط پروتکل مونترال (Montreal Protocol) که در سال 1987 تصویب شد، محدود شد و در نهایت تا مرحله‌ای تا سال 2010 ممنوع شد.
به جای گازهای CFC، گازهایی با کمترین تأثیر مضر بر محیط زیست مورد استفاده قرار گرفتند، مانند هیدروکربن‌های فلوئوره (HFCs) و هیدروکربن‌های کلره و فلوئوره (HCFCs) که به صورت کلی دارای پتانسیل کمتری برای شکست اوزن هستند.
این گاز مبرد با فرمول شیمیایی (CCl3F) به دلیل اثر تخریب محیطی که بر لایه ازن دارد، جایگزین‌هایی برای آن پیشنهادشده است: R141b، R23. R 123
ویژگی‌ها: این مبرد بدون بو، غیرقابل اشتعال است و در دمای اتاق می‌جوشد.
R12
این مبرد دارای فرمول شیمیایی (CCl2F2) بوده و در کپسول‌های سفیدرنگ عرضه می‌شود. این گاز به دلیل خواص ترمودینامیکی عالی و شرایط کاری مناسب، کاربرد فراوانی دارد. به دلیل تخریب محیط‌زیست و آسیب به لایه اوزون، طبق استانداردهای بین‌المللی (پروتکل مونترال) باید تا سال 2021 به‌طور کامل رها شود.
گاز برودتی R12 نیز مانند R11، به گروه کلروفلوروکربن‌ها (CFCها) تعلق دارد. نام شیمیایی این گاز، دی‌کلروفلوئورومتان (Dichlorodifluoromethane) یا به اختصار CFC-12 است.
گاز برودتی R12 در گذشته به عنوان یکی از مهم‌ترین مواد خنک‌کننده در سیستم‌های تهویه مطبوع، یخچال‌ها و فریزرها مورد استفاده قرار می‌گرفت. خواص برودتی مناسب، پایداری و عدم قابل‌انفجار بودن این گاز، عامل اصلی استفاده و پرطرفداری آن در صنعت برودتی بوده است.
اما مانند سایر CFCها، استفاده از گاز R12 نیز باعث آسیب به لایه اوزن جو زمین می‌شد. این خطرات زیست‌محیطی و تأثیرات منفی بر زمین‌شناسی و هواشناسی منجر به تصویب پروتکل مونترال در سال 1987 شد که مصرف و تولید گازهای CFC، از جمله R12، را به طور کامل ممنوع کرد.
به عنوان جایگزین برای گاز R12، گازهای HFC (هیدروفلوئوروکربن) مانند R134a و HFO (هیدروفلوئور‌اولفین) مانند R1234yf در سیستم‌های برودتی و تهویه مطبوع استفاده می‌شوند که کمترین تأثیر مخرب بر لایه اوزن و محیط زیست دارند.
R114
این مبرد با فرمول شیمیایی (ClF2CCF2Cl) یکی از قدیمی‌ترین اعضای CFC است. استفاده از این گاز به دلیل آسیب‌هایی که به لایه اوزون وارد می‌کند کاملاً ممنوع است. بهترین جایگزین برای این گاز: R124 از دسته HCFC
گاز برودتی R114 نیز یکی از گروه کلروفلوروکربن‌ها (CFCها) می‌باشد. نام شیمیایی آن، تری‌کلروفلوئورواکتان (Trichlorofluoromethane) یا به اختصار CFC-114 است.
گاز برودتی R114 از مواد خنک‌کننده قدیمی و پراستفاده در سیستم‌های برودتی، سرمایشی و تهویه مطبوع بود. خواص برودتی مطلوب، پایداری و عدم قابل‌انفجار بودن آن، باعث شده بود که در بسیاری از صنایع و سیستم‌ها به‌طور گسترده استفاده شود.
مانند سایر CFCها، استفاده از گاز R114 نیز باعث تخریب لایه اوزن جو زمین و ایجاد اثرات مخرب بر محیط زیست می‌شد. به همین دلیل، استفاده از این گاز و دیگر CFCها در سال‌های اخیر به شدت محدود شده است و تا سال 2010 توسط پروتکل مونترال به طور کامل ممنوع شد.
جایگزین‌های مطمئن‌تر و کم‌تأثیرتر بر محیط زیست مانند هیدروفلوئوروکربن‌ها (HFCها) و هیدروفلوئور‌اولفین‌ها (HFOها) برای گازهای CFC به‌عنوان خنک‌کننده‌ها و محلول‌های برودتی استفاده می‌شوند.
HCFC
جایگزین مناسب برای CFC
HCFC ها به‌عنوان جایگزین موقت مبردهای CFC تا سال 2030 در نظر گرفته می‌شوند، این مواد در مقایسه با CFC ها دارای کلرینومتری هستند، یعنی اثر تخریب زیستی لایه ازن کمتر است. مبردهای R124، R 122، R 22 بخشی از این دسته هستند.
HCFC یا هیدروکلروفلوئوروکربن، مخفف عبارت Hydrochlorofluorocarbon، یک نوع گروه از گازهای برودتی و خنک‌کننده‌ها است. این ترکیبات به صورت آلی به وجود می‌آیند و در ترکیباتشان، عناصر هیدروژن (H)، کلرو (Cl)، فلوئور (F) و کربن (C) دخیل هستند.
گازهای HCFC به عنوان جایگزین‌هایی از گازهای CFC (کلروفلوروکربن) استفاده می‌شوند. استفاده از گازهای CFC به دلیل آسیب‌پذیری آنها به لایه اوزن جو زمین، با پروتکل مونترال در سال 1987 محدود شد و تا سال 2010 به طور کامل ممنوع شد.
گازهای HCFC، باعث کمترین خرابکاری به لایه اوزن هستند و تا حدودی برای محیط زیست کمتر آسیب‌رسان هستند، اما هنوز می‌توانند باعث گرم شدن جهانی شوند. به همین دلیل، استفاده از آنها نیز تا حدی محدود شده است.
به جای گازهای CFC و HCFC، در سیستم‌های برودتی و خنک‌کننده از مواد جایگزینی مانند HFC (هیدروفلوئوروکربن) و HFO (هیدروفلوئور‌اولفین) استفاده می‌شود که کمترین تأثیرات منفی بر محیط زیست دارند.
R22
اولین عضو از خانواده HCFC که به‌عنوان گاز مبرد استفاده می‌شود. دانشمندان به دنبال جایگزینی برای این گازها برای کاهش آسیب به لایه اوزون هستند. گاز مبردی که جایگزین می‌شود عبارت‌اند از:
R407c، R417a، R404a، R410.
ویژگی‌ها: بی‌رنگ و شفاف، بی بو
کاربرد: این ماده در انواع دستگاه‌های خنک‌کننده هوا (کولر و …) و همچنین در یخچال سوپرمارکت ها، بازارها و … استفاده می‌شود.
HFC
در بحث معرفی گازهای خنک‌کننده، HFCها کمترین تأثیر را در تخریب محیط‌زیست دارند. این مبردها عبارت‌اند از هیدروژن، فلوئور و کربن؛ بنابراین، آنها حاوی هیچ‌گونه کلر (ازن تخریب‌کننده) نیستند. علاوه بر این، پتانسیل گرمایش جهانی کمتری نسبت به HCFC ها دارند.
R134a
این مبرد با فرمول شیمیایی (C2H2F2) دارای ضریب حرارتی بهتر و انتقال حرارت بالاتر نسبت به مبرد R12 و همچنین جذب رطوبت بیشتر است. این مبرد عموماً در یخچال‌های خانگی و کولرهای اتومبیل استفاده می‌شود.
R404
این مبرد ترکیبی از R502 + R12 + R22 است. امروزه بیشتر از گازهای مخلوط استفاده می‌شود. این گاز فریون پس از ممنوعیت استفاده از آنها در سال به‌عنوان جایگزینی برای برخی از گازهای فریون مانند R502 و R22 استفاده می‌شود.
R407C
این مبرد مخلوطی از هیدروفلوئوروکربن است که به‌عنوان مبرد استفاده می‌شود. این مبرد یک ترکیب گاز زئوتروپیک از دی فلورومتان (R32)، گاز پنتا فلوئورواتان (R125) و گاز تترافلوئورواتان (R134) است. گاز دی فلورومتان برای ایجاد ظرفیت گرمایی استفاده می‌شود. گاز پنتا فلوئورواتان اشتعال‌پذیری را کاهش می‌دهد و گاز تترا فلورواتان نیز فشار را کاهش می‌دهد.
ویژگی‌ها: بی‌رنگ و شفاف، بی بو
R410 A
این مبرد مخلوطی از مبرد R32 و R125 است. مبرد R410 بهترین جایگزین برای R22 است، زیرا این گاز انعطاف‌پذیری بالایی دارد.
ویژگی‌ها: کاملاً بی‌رنگ، غیر سمی، غیرقابل اشتعال
پروتکل کیوتو
پروتکل کیوتو یک توافقنامه بین‌المللی است که هدف آن کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است که عامل اصلی گرمایش جهانی در دهه‌های اخیر است. در سال‌های اخیر با افزایش گازهای گلخانه‌ای مانند متان، دی‌اکسید کربن، بخارآب و اکسید نیتروژن در جو زمین، دمای کره زمین در حال افزایش است که تغییرات ناخوشایندی را در محیط ایجاد خواهد کرد.
گازهای برودتی سازگاربامحیط زیست
آخرین دسته از گازهای مبرد، گازهایی هستند که به‌طور طبیعی وجود ندارند و ساخته دست بشر هستند، اما تهدیدی برای محیط‌زیست محسوب نمی‌شوند. این گازها تنوع زیادی ندارند. از این میان می‌توان به 2،3،3،3-تترا فلوئوروپروپیلن (R1234yf) اشاره کرد. لیست زیر از گازهای مبرد امروزه بیشترین استفاده را دارند:
R134a (HFC)
R-12 (CFC)
R-410A (HFC)
R-22 (CFC)
R-404A (HFC)
قوانین مربوط به استفاده از گازهای برودتی
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، برخی از انواع گازهای مبرد می‌توانند اثرات منفی قابل‌توجهی بر محیط‌زیست داشته باشند؛ بنابراین برخی از دولت‌ها قوانین و محدودیت‌هایی را برای استفاده از گازهای مبرد وضع کرده‌اند.
سیستم‌های تبرید معیوب باید حداکثر ظرف 30 روز تعمیر شوند.
شرکت و تکنسین‌های شاغل در آن شرکت باید دارای گواهینامه معتبر باشند.
تخلیه عمدی گازهای مبرد اکیداً ممنوع است.
هرگونه تخلف از قوانین محیط‌زیست پیگرد قانونی خواهد داشت.
جایگزین‌های مناسب برای گازهای برودتی |
||
گازهای مبرد خالص |
گازهای مبرد مخلوط |
|
|
گازهای طبیعی |
گاز R407 | گاز R404 |
|
CFC |
گاز R502 |
گاز R407 |
| HCFC |
گاز R507 |
گاز R502 |
| HFC | گاز R410 |
|
گازهای مبرد خالص:
گازهای طبیعی: گاز پروپان، گاز آمونیاک، گاز ایزوبوتان، گاز دی‌اکسید کربن
CFC: گاز R12، گاز R114، گاز R11
HCFC: گاز R22، گاز R134، گاز R141، گاز R142
HFC: گاز R32، گاز R23، گاز R152، گاز R125، گاز R152
گازهای مبرد مخلوط:
گاز R407
گاز R502
گاز R507
گاز R410
گاز R404
آیا می توان گاز برودتی دستگاه را عوض کرد؟
بله، در بسیاری از موارد، گاز برودتی دستگاه قابل تعویض است. با این حال، باید مطمئن شوید که گاز جدید با گاز قبلی سازگار است و از نظر فشار و جریان مناسب است. همچنین، پیشنهاد می‌شود که این کار را توسط یک تکنسین حرفه‌ای و با تجهیزات ایمنی صورت دهید.
هنگام تعویض گازهای برودتی دستگاه رعایت چه نکاتی ایمنی مهم است؟
عوض گاز برودتی دستگاه توسط یک تکنسین و با رعایت ایمنی‌های لازم انجام شود. در ادامه، نکاتی که برای تعویض گاز برودتی مهم هستند را ذکر می‌کنم:
1- تعویض گاز برودتی توسط یک تکنسین حرفه‌ای صورت گیرد.
2- قبل از هر چیز، باید بررسی شود که گاز جدید با گاز قبلی سازگار است.
3- دستگاه باید قبل از تعویض گاز خاموش و از پریز برق جدا شده باشد.
4- انبار کردن و حمل گاز برودتی باید با رعایت ایمنی‌های لازم صورت گیرد.
5- هرگز نباید به گرمایشی دستگاه دست یابیم، زیرا تماس با سطح داغ می‌تواند منجر به سوختگی یا آسیب شدیدی شود.
6- عملیات تعویض گاز باید با استفاده از تجهیزات ایمنی صورت گیرد، مانند دستکش، عینک محافظ و ماسک.
7- پس از تعویض گاز، دستگاه باید توسط یک تکنسین برای بررسی و تنظیمات لازم، روشن شود.8- در صورتی که هنگام تعویض گاز هرگونه مشکل یا ناهماهنگی به وجود آید، باید به سرعت به تکنسین مربوطه اطلاع داده شود.با رعایت این نکات، تعویض گاز برودتی دستگاه به صورت ایمن و بدون مشکل صورت خواهد گرفت.
جمع‌بندی
گازهای برودتی یکی از انواع گاز هایی است که برای خنک کردن یک محیط و کاهش دمای آن می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. گاز های برودتی معمولاً گرما را به خود جذب کرده و بخار شده و به گاز تبدیل می‌شوند و زمانی که گرمای خود را از دست می‌دهند، مجدداً به مایع تبدیل می‌شوند. این فرایند سبب خنک شدن محیط و کمپرسور و… می‌شود. در صنایع برودتی سید صالحی این نوع از گاز ها با بالاترین کیفیت و بهترین قیمت عرضه می‌شوند و به همین سبب نیز می‌توانید برای خرید این نوع از گاز ها، به فروشگاه ما اعتماد کنید.